A ranar Litinin din da ta gabata ne shugaba Ahmed Tinubu ya gargadi ‘yan ta’adda da sauran masu aikata laifuka a Najeriya da su mika wuya ko kuma su fuskanci sakamakon abin da suka aikata idan suka kasa yin hakan.

Ya kuma ba da tabbacin Najeriya za ta samu zaman lafiya.

Shugaban ya bayyana hakan ne a Katsina yayin bude taron kwana biyu na bude zaman lafiya da tsaro a yankin arewa maso yamma wanda kungiyar gwamnonin arewa maso yammacin Najeriya ta shirya tare da hadin gwiwar hukumar raya kasashe ta Majalisar Dinkin Duniya UNDP.

Shugaban wanda mataimakinsa Kashim Shettima ya wakilta a wajen bikin, ya ci gaba da cewa, dakarun soji ta hanyar ayyukansu daban-daban sun tarwatsa wasu kungiyoyin masu aikata laifuka a kasar.

Shugaban ya kara da cewa, Gwamnatin Tarayya, ta samar da matakai da dabaru da dama don dawo da zaman lafiya a kasar nan musamman a Arewa.

Ya bayyana cewa an amince da Naira biliyan tamanin da daya (81) don magance tushen matsalar ‘yan fashi a yankin Arewa maso Yamma.

“Dole ne mu hada kai a matsayin iyali don magance matsalar gama gari, duk inda Najeriya ta tafi, Afirka ta tafi, idan Najeriya ta gaza, Afirka ta gaza. Dole ne mu yi aiki don ganin kasar ta yi aiki,” in ji shi.

Ko’odinetan Majalisar Dinkin Duniya, MOHAMED M. MALICK FALL, a nasa jawabin, ya bukaci mahalarta taron da masu ruwa da tsaki da su rika tunawa da kuma mai da hankali kan abubuwan da yankin ke da shi, domin a cewarsa, yankin na da dimbin arziki ta fuskar albarkatun kasa.

Ya ce “Bari mu mai da hankali kan iyawa da damar da yankin ke da shi ba kalubalen samar da labari wanda zai ba da fata ga matasa masu zuwa da shugabannin gobe. Majalisar Dinkin Duniya za ta kasance tare da ku a cikin wannan kwas da shawarwari”.

A nasa jawabin ministan tsaro MOHAMMAD BADARU, ya bayyana cewa, rundunar sojojin Najeriya da sauran hukumomin tsaro sun dukufa wajen kawo karshen matsalar tsaro a kasar, inda ya jaddada bukatar samar da hadin kai tsakanin hukumomin tsaro da gwamnonin arewa maso yamma.

Ya bayyana “A kwanaki masu zuwa, za mu zauna mu duba shawarwarin da za a fito daga taron da kuma samar da mafita mai dacewa. Tabbas za mu yaki talauci da dawo da kasar.”

Mai Alfarma Sarkin Musulmi, Dr Abubakar Sa’ad (III) wanda ya yi magana a madadin sarakunan, ya jajantawa gwamnati da al’ummar jihar Katsina kan kisan da ‘yan bindiga suka yi wa mutane a ranar Asabar.

Ya bayyana damuwarsa kan matsalar tsaro da ake fama da ita a kasar nan duk da makudan kudaden da gwamnati ta kashe domin magance ta.

Ya kuma ba da tabbacin a shirye da kuma shirye dukkan sarakunan gargajiya su yi aiki tare da gwamnati da sauran shugabannin siyasa a kowane mataki don kawo karshen rashin tsaro da kuma tabbatar da cewa yankin Arewa maso Yamma yana da tsaro.

Ya bayyana cewa, “A cikin shekaru goma da suka gabata, ana ci gaba da samun tsaro duk da makudan kudaden da gwamnati ta kashe wajen sayo kayayyakin tsaro da nufin kawo karshen matsalar. Ina godiya ga UNDP, UN da gwamnatin Jamus.”

“Dole ne mu fada wa kanmu gaskiya, mun gana da gwamnonin Arewa maso Yamma ba kasa da zama 5-6 kan wannan batu ba, amma duk da haka matsalar ta ci gaba.”

Gwamnan jihar Katsina Dikko Radda wanda kuma shi ne shugaban kungiyar gwamnonin arewa maso yamma a nasa jawabin ya jaddada bukatar yankin su yi amfani da hadin kai wajen tunkarar matsalar.

Ya kuma bayyana kokarin da dandalin ya yi na magance matsalar rashin tsaro a yankin, inda ya jaddada cewa, yaki da ‘yan fashi da makami na gwamnatin tarayya ne.

Ya godewa shugabannin sojojin Najeriya da na ‘yan sanda da kuma sojojin saman Najeriya da ya ce sun tashi tsaye wajen yin hakan.

Gwamnan ya bukaci Gwamnatin Tarayya da ta tura fasahar tsaro don inganta hanyoyin sa ido yadda ya kamata don magance ‘yan fashi.

Radda, yayin da yake bayyana hanyoyin da za a magance ta’addanci a Yankin, ya yi imanin cewa dole ne a fara magance tushen sa da suka hada da talauci, rashin adalci na zamantakewa, sauyin yanayi da jahilci da sauransu.

Ya kara da cewa “Tsarin ilimi da kiwon lafiya wadanda su ne ginshiƙai masu mahimmanci dole ne a sake fasalinsu”.

Wakilin Mazauni, Shirin Ci Gaban Ƙasashen Duniya, MS. ELSIE ATTAFUAH ta ce a cikin jawabinta, taron na wakiltar wani muhimmin mataki a yunkurin samar da zaman lafiya a yankin Arewa maso yammacin Najeriya.

Ta kara da cewa hadin gwiwar UNDP da gwamnatocin yankin ya taimaka matuka wajen samar da tattaunawa da samar da mafita mai dorewa.

Ta ce, taron zai kara karfafa kudurin hadin gwiwa na samar da yanayi mai inganci ga al’ummar wannan yanki.

“Ta hanyar hada manyan masu ruwa da tsaki, ana sa ran wannan taro zai zama dandalin tattaunawa da daukar matakai masu ma’ana, wanda zai kai ga samar da sahihin dabaru na inganta zaman lafiya da tsaro a yankin Arewa maso yammacin Najeriya.

“Tattaunawar za ta binciki hanyoyin da za a bi don ciyar da abinci gaba da samar da rayuwa mai ɗorewa, tare da yin nazari kan yadda masu ruwa da tsaki na yankin za su ba da tallafi da haɓaka haɗin gwiwar yanki da kuma haɗaɗɗiyar mafita don ci gaban yankin nan gaba.

“Babban sakamakon taron shi ne yarjejeniya da dukkan bangarorin da suka halarci taron – ciki har da gwamnatin jihar Arewa maso Yamma bakwai, da gwamnatin tarayya, da kuma Majalisar Dinkin Duniya – don tallafa wa ci gaban tsarin samar da zaman lafiya da tsaro a Arewa maso Yamma.

“Wannan tsarin zai zama takardar jagora ga yankin, yana bayyana dabaru, manufofi, da ayyukan da ake bukata don haɓaka haɗin gwiwa da haɗin gwiwa a yankin.”

Ita ma jakadiyar Jamus a Najeriya ANETT GUNTHER, ta yi dogon bayani kan muhimmancin tsaron yankin.

Taron wanda shi ne irinsa na farko a yankin, ya tattaro Gwamnonin yankin Arewa maso Yamma ciki har da Gwamnan Jihar Neja da sauran manyan abokan hulda domin magance matsalolin tsaro da yankin ke fuskanta.

Rashin tsaro ya haifar da mummunar illa ga al’ummar yankin, wanda ya janyo hasarar rayuka da dama, da tabarbarewar rayuwa da barnata dukiya.

Hakan ya nuna cewa akwai bukatar a gaggauta daukar matakai tare da samar da mafita don dawo da zaman lafiya da kwanciyar hankali a yankin – jihohin Kaduna, Kano, Katsina, Kebbi, Jigawa, Sokoto da Zamfara.

A karkashin taken “Hadin gwiwar Yanki don Samar da Rayuwa da Rayuwa,” taron na da nufin lalubo hanyoyin magance matsalar rashin tsaro da ake fama da ita, tare da mai da hankali kan samar da zaman lafiya da kwanciyar hankali tare da karfafa hadin gwiwa tsakanin gwamnatocin jihohi don tinkarar wadannan matsaloli masu sarkakiya.

Gwamnonin jihohin Katsina, Kano, Jigawa, Sokoto, Zamfara, Kebbi da Sokoto tare da sarakunan gargajiya da malaman addini na yankin sun halarci bikin bude taron.