Tsohon Mataimakin Shugaban Kasa, Alhaji Atiku Abubakar ya koka kan yadda ake rashin ilimi a Arewa inda ya ce ya kusa yin kuka a lokacin da ya yi tattaki daga Katsina zuwa Daura ya dawo Katsina ya ga Almajirai da yaran da ba su zuwa makaranta suna yawo a titi suna barace-barace, suna wasa lokacin da ya kamata su kasance a makaranta a garin da duk shugabannin jamhuriyar farko suka yi karatu.

Alhaji Atiku ya bayyana haka ne a yayin wani jawabi da ya yi da manema labarai a gidan Talabijin inda ya bayyana shi a matsayin matsalar ilimi da ta addabi arewacin Najeriya wanda a da ya kasance cibiyar ilimi.

A cewar Alhaji Atiku, ya ga Almajirai da yawa suna ta yawo a tituna yayin da ya ratsa cikin Katsina yana mai cewa, “masu tsanani sosai” wanda ke nuni da cewa akwai sakaci a bangaren Arewa da ya bari irin wadannan su ci gaba.

Alhaji Atiku a nasa kalaman ya ce, “Wannan gidan tsohon Kwalejin Katsina ne, inda duk shugabannin mu na farko na jamhuriya suka je, a yau gidan Almajirai ne ‘yan shekara 20, 30, 40. Har na je Daura, daga Daura har na dawo filin jirgin sama, ‘yan uwa maza da mata, wadannan abubuwa ne masu matukar muhimmanci.”

Kwalejin Katsina ita ce makarantar da ta fi dadewa a manyan makarantu a arewacin Najeriya, wadda aka gina a shekarar 1921 sannan ta zama kwalejin horar da malamai a 1922. Sir Hugh Clifford, gwamnan yankin Arewa ne ya kafa ta.

Fitattun mutane irin su Sir Ahmadu Bello, tsohon Firimiyan arewacin Najeriya, Tafawa Balewa, Firimiyan Najeriya na farko a jamhuriya ta farko, Sir Kashim Ibrahim, da dai sauransu sun yi karatun gaba da firamare a kwalejin har zuwa lokacin da ake gudanar da mulki, sai da aka mayar da kwalejin zuwa Kaduna, babban birnin yankin, aka mai da kwalejin Kaduna suna daga baya zuwa Zariya, sannan aka sake mayar da makarantar sakandaren gwamnati, Zariya. A watan Janairun 1949 aka canza suna zuwa Kwalejin Gwamnati da ke Zariya daga baya kuma Kwalejin Barewa ta Zariya.

Tasirin ganin gidan babbar jami’ar manyan makarantu a arewacin Najeriya a halin yanzu da yaran da ba su zuwa makaranta da Almajirai suna yawo a kan tituna da yawa shi ne abin da Alhaji Atiku ya ce kusan ya sa shi kuka.

Bambance-bambancen da ke tsakanin al’amuran ilimi na Katsina a da da na yanzu dole ne ya sanya duk wani mai hankali ya yi kukan koma-bayan da ya faru a wani wuri da ya kamata a ce birnin malamai ne duba da irin tasirin da wannan cibiya ta bari idan har an bar ta a bi ta tarihi.

Tsohon Mataimakin ya bayyana cewa, “Na kusa zubar da hawaye a lokacin da na ziyarci Shugaban kasa Muhammadu Buhari a Daura, na sauka a filin jirgin Katsina, kuma daga filin jirgin Katsina har zuwa Daura, na ga dimbin Almajirai daga 20, 30, 40 zuwa 40 a kan hanya.”

A wurinsa, wani abin takaici ne da ya ga irin wannan rashin kula da ilimi a yankin da ya taba samar da shugabannin da suka kafa Najeriya yana mai jaddada cewa matsalar ilimi ta wuce abin da ke damun kai tsaye ta shafi al’umma masu zuwa.

Ya ce, “Kuma wadannan batutuwa ba na kanmu kadai suke ba, amma game da ‘ya’yanmu da jikokinmu. Kamar yadda na saba gaya wa ‘ya’yana, na ce, ‘Duba, ina rayuwa ta. Na gode wa Allah, amma game da ku da ‘ya’yansu ne. Gara mu fuskanci waɗannan kalubale da gaske a yanzu.”

femiores@katsinamirror.ng